Trwają konsultacje społeczne w sprawie uchwały antysmogowej

Czy już wkrótce pożegnamy się z paleniem węglem? Urząd marszałkowski przygotowuje zmiany w uchwale antysmogowej dla Mazowsza i okolicznych powiatów, w tym otwockiego. Do 16 sierpnia br. można wziąć udział w konsultacjach projektu.

4 sierpnia br. gościliśmy w Otwocku Marcina Podgórskiego, dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego, który zachęcał do udziału w konsultacjach i przybliżył główne założenia zmian uchwały antysmogowej. W spotkaniu uczestniczył także prezydent Otwocka Jarosław Margielski i Jakub Grzywacz p.o. naczelnika wydziału ochrony środowiska urzędu miasta, którzy opowiedzieli o działaniach jakie podejmuje Otwock, walce ze smogiem.

Liczy się zdrowie mieszkańców

Szacuje się, że na Mazowszu z powodu smogu umiera przedwcześnie ok. 6 tys. osób w ciągu roku. W związku z tym urząd marszałkowski przygotował projekt nowych regulacji w uchwale antysmogowej dla Warszawy i przyległych powiatów. Według niego od 2030 roku w swoich domach nie zainstalujemy już pieców na paliwa stałe.

Jak mówi Marcin Podgórski, dyrektor departamentu gospodarki odpadami, emisji i pozwoleń zintegrowanych, poziom szkodliwych dla zdrowia substancji w powietrzu, których źródłem jest spalanie węgla i drewna w domowych piecach, nadal przekracza ustalone standardy. Problem w wielu miastach pod Warszawą jest nawet większy niż w stolicy. Występuje tam gęsta zabudowa i wiele domów jednorodzinnych bez dostępu do sieci elektrociepłowniczej. By walczyć o lepsze powietrze, należy wykorzystać wszelkie możliwe narzędzia, w tym także delegację ustawową dającą nam podstawę do wprowadzenia „uchwały antysmogowej” odpowiadającej właśnie na regionalne i lokalne uwarunkowania. Dlatego zapraszamy wszystkich mieszkańców i samorządy do zgłaszania uwag do projektu – mówi dyrektor Podgórski.

Jak wynika z analiz, które przeprowadziło dla urzędu marszałkowskiego Europejskie Centrum Czystego Powietrza, nowe rozwiązania pozwolą uniknąć niemal 2 tys. zgonów rocznie oraz ponad 1,4 tys. hospitalizacji z przyczyn oddechowych wśród mieszkańców Mazowsza. Najbardziej znaczące ograniczenie kosztów zdrowotnych odnotowano m.in. dla Otwocka, gdzie redukcja dla zgonów spowodowana likwidacją niskiej emisji wynosi ponad 60 na 100 tys. mieszkańców.

Otwock walczy ze smogiem

Prezydent Jarosław Margielski zwraca uwagę, że smog to jeden z głównych problemów w Otwocku.  Wynika on z czynnika, który kiedyś był atutem naszego miasta i stanowił o tym, że Otwock mógł być uzdrowiskiem. Tym czynnikiem jest niska migracja mas powietrza, która bierze się stąd, że Otwock jest położony wśród sosnowych borów, które porastają małoliczne wydmy nad doliną rzeki Świder. Ta niska migracja mas powietrza powodowała to, że powietrze zalegało wśród sosnowych borów i było przepełnione olejkami eterycznymi, które emitowały sosny. Ten atut jest obecnie naszym problemem w okresach grzewczych. Zalegające powietrze jest teraz przepełnione pyłami, które emitowane są ze źródeł ciepła opalanych paliwem stałym - mówi prezydent Otwocka Jarosław Margielski i dodaje. - Już w poprzedniej kadencji samorządu, jako przewodniczący Rady Miasta Otwocka uruchomiłem program dopłat dla mieszkańców do wymiany źródeł ciepła na bardziej efektywne, w wysokości około pół miliona złotych rocznie. W tym roku utworzyliśmy w Otwocku stanowisko mobilnego doradcy ds. programu „Czyste Powietrze”. Ponadto przeprowadzamy sukcesywnie termomodernizację obiektów użyteczności publicznej (szkół, przedszkoli, żłobka), aby zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. Dodatkowo przygotowujemy  program wymiany źródeł ciepła opalanych paliwem stałym w budynkach komunalnych na powietrzne pompy ciepła. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie te budynki z uwagi na ich stan techniczny i parametry, mają możliwość wymiany istniejących źródeł ciepła. Dlatego też, staramy się pozyskać środki na budowę nowych budynków komunalnych, tak aby zapewnić mieszkańcom lepsze warunki mieszkaniowe i jednocześnie wyłączyć wyeksploatowane budynki mieszalne, które stanowią bardzo duże źródło niskiej emisji - informuje prezydent Otwocka.

Największymi barierami dla mieszkańców w wymianie starych pieców są kwestie finansowe, ale również formalne i proceduralne. – Dlatego w wyniku podpisanego porozumienia z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, uruchomiliśmy mobilnego konsultanta programu „Czyste Powietrze”, który pomaga w wyborze optymalnego w danych warunkach nowego źródła ciepła i pomaga wypełnić wnioski. Konsultant jest mobilny – odwiedza mieszkańców w domach, co jest rozwiązaniem bardziej wygodnym i efektywnym niż stały punkt np. w urzędzie – wyjaśnia Jakub Grzywacz, p.o. naczelnika wydziału ochrony środowiska w urzędzie miasta.

Otwock realizuje również gminny program dotacji do wymiany źródeł ciepła, w ramach którego w ostatnich latach zlikwidowanych zostało ponad 600 pieców węglowych. Między innymi w związku z zapisami mazowieckiej uchwały antysmogowej, w roku 2021 i 2022 nakłady finansowe na program zostały zwiększone o ponad 50%. Został powołany także Ekopatrol, który przeprowadza regularne kontrole prawidłowości funkcjonowania domowych palenisk. Podczas kontroli wykorzystywane jest mobilne laboratorium i dron do badania stanu powietrza. Urząd informuje także mieszkańców o ofertach banków na finansowanie przedsięwzięć proekologicznych oraz podpisał list intencyjny z Bankiem Spółdzielczym w Otwocku, który oferuje specjalnie przygotowane kredyty na wymianę pieców.

Czym jest uchwała antysmogowa?

Uchwała antysmogowa została wprowadzona na Mazowszu przez sejmik województwa już w 2017 roku. W jej zapisach określono m.in., że wszystkie nowe kotły na paliwa stałe od 11 listopada 2017 muszą spełniać wymagania tzw. ekoprojektu – dyrektywy unijnej, która określa normy emisji zanieczyszczeń przez urządzenia grzewcze. Ponadto od lipca 2018 w całym województwie obowiązuje zakaz stosowania części paliw stałych, takich jak węgiel brunatny, muły, flutokoncentraty czy też gorszej jakości węgiel kamienny i paliwa z biomasą o wilgotności powyżej 20 proc.

Zgodnie z propozycją zmian przygotowanych przez urząd marszałkowski, w powiatach podwarszawskich od 1 lipca 2030 eksploatacja pieców na paliwa stałe (np. węgla, drewna, pelletu itp.) będzie zakazana. Będą jednak wyjątki. Jeśli mieszkańcy wymienili swoje instalacje na zgodne z założeniami ekoprojektu po 11 listopada 2017 lub zdążą to zrobić do 30 czerwca 2030, będą mogli z nich korzystać do końca ich żywotności.

Jeszcze bardziej restrykcyjne zasady są proponowane dla Warszawy, gdzie zakaz spalania węgla miałby obowiązywać już od lipca 2024, a innych paliw stałych od lipca 2030.

Oprócz nowych regulacji projekt uchwały wydłuża o pół roku czas na wymianę bezklasowych kotłów i kominków niespełniających wymogów ekoprojektu. Zakaz ich stosowania zacznie obowiązywać 1 lipca 2023 r.

Jak wziąć udział w konsultacjach?

Konsultacje projektu nowej uchwały antysmogowej trwają do 16 sierpnia br. Uwagi można składać za pomocą formularza elektronicznego dostępnego na stronach urzędu marszałkowskiego (formularz będzie aktywny tylko w terminie trwania konsultacji), pisemnie na adres Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych UMWM (ul. Kłopotowskiego 5, 03-718 Warszawa) oraz ustnie do protokołu po wcześniejszym umówieniu wizyty.

Szczegóły i formularz można znaleźć na stronach www.mazovia.pl oraz www.powietrze.mazovia.pl.